Yapay Zekanın Hayatımızdaki Yeri

Günden güne sosyal medya ve teknolojinin olduğu bütün platformlarda sürekli veri(bilgi) ürettiğimiz bir zamandayız. Artık gelecek bu verilere göre şekilleniyor. Kısaca bu konuya değinmek istiyorum.

Verilerin artması büyük bir veri ambarı oluşturur, big data(büyük veri) terimi de burdan gelir. Ancak “big data” sadece çok fazla verinin bir araya gelmesi değil, şimdiye kadar bildiğimiz yöntemler ve araçlar ile artık işleyemediğimiz veri anlamına gelmektedir.

Facebook, Whatsapp ve Youtube gibi birçok uygulama da anlık milyarlarca veri(fotoğraf, beğeni, mesaj, video) oluşmaktadır. Bu veriler anlamlı hale getirildiği sürece bir değer kazanır. Zaten bildiğiniz üzere en basitinden gezdiğiniz sitelerdeki izlere bakarak size özel reklam sunulmaya başlandı.

“Eğer bir ürün ücretsizse, asıl ürün sizsiniz!”

Whatsapp gibi bir uygulama neden ücretsiz, çünkü artık  Para  =  Veri 

Big data ile yapay zeka, makine öğrenmesi ve nesnelerin interneti(IoT) gibi alanlarda da paralel olarak gelişmeler oldu. Aslında IoT cihazların artması big datayı doğurdu diyebiliriz. IoT(Internet of Things), makinelerin birbiri ile konuşmasıdır. (Ör: Akıllı ev sistemleri, akıllı araçlar..) Yeni teknolojiler sayesinde evinize yaklaştığınız an ekmek kutunuz ekmeğin bittiğini veya internete bağlı olan buzdolabınız yumurtanın olup olmadığını siz yoldayken size mesaj atarak bildirebilir yada direk markete sipariş verebilir.

“2020 yılında yaklaşık 50 milyar cihazın internete bağlı olacağı öngörülmektedir.”

Artık veri depolamak eskiye nazaran daha kolay ve maliyetsizdir. 1956 yıllarında içine 2 adet müziğin sığabileceği, insan boyutundan büyük 5 mb'lık  kutulardan, içerisine terabaytlarca bilgi saklayabildiğimiz micro boyutlardaki hafıza kartlarına geçtik. Bilgiyi saklamak artık kolaylaştı, fakat bu bilgileri işleyip değerlendiren şirketler öne geçiyor.

Dünyanın en sade tasarımına sahip ve bilgiyi kullanma da dev bir firma Google!! Google'ın hangi ürünlerini parayla kullandınız diye sormak isterim :) Bize sayısızca ürününü neden ücretsiz sunuyor? Bu yazıyı yazdığım blog sisteminin bile ücretsiz olmasının sebebi bizlerin veri(bilgi) üretmesini istemesi. Bu veriler de iyi analiz edilip, kullanılarak paraya dönüştürülüyor.

Tüm bunlar basit gelebilir, ama big data ile dünyada yayılan hastalıkların, savaş ve iklimsel olayların tahmin edilebilmesi, insanların ve doğanın oluşturduğu veriler sayesinde gayet kolay bir hal almaktadır. Person of Interest dizisini izleyenler bilir, dizide her insanı kameralarla izleyip dinleyerek önceden planlanan terör saldırılarını tespit edebilen bir yapay zeka inşa edilmiştir. Bu saldırılar gerçekleşmeden önlenebilmektedir. Ne kadar bilim kurgu olsa da bu dizi, gelecekte olacaklardan kaçış yok, bu senaryolar çok yakın.

“Bilgi 21. yüzyılın petrolü olacaktır.”

Teknolojinin ilk doğuşu yapay enerji ile başladı. İnsan üzerindeki iş yükünü hafifletmek için makineler icat edildi, bu makineler bizim yerimize çalışmaya başladı. (Aslında teknoloji hayatımızı kolaylaştırmak içindir, ama nedense şimdiki bir terzi yıllar öncesindeki bir terziye nazaran daha çok çalışmaktadır??) VE şimdiki teknolojinin yeni besini bilgi ve yapay zekalar!

“Robotlar insanlar gibi öğrenmeye başladı!”

Yapay zeka algoritmalarını besleyen sürekli artan veriler robotların daha iyi öğrenmesini sağlamış oldu. Robotlar da bir bebek gibi görerek, deneyimleyerek kendi kendilerine öğrenmeye başladı. Artık robotlar kendilerine bir şeyler öğretiyor! Yakında bize de ihtiyaçları kalmayabilir :)

Yapay zeka ile robotlar gerçekten kendi iradeleri ile karar verebilir mi, yoksa hepsi bir tiyatrodan mı ibaret?

Kaynağını hatırlamıyorum, bir sitede 0-2 yaş bebeklerin aklının şizofrenimsi olduğu yazıyordu. Yeni doğan bir bebek zaten bilinçli bir varlık değildir, fakat bunca şeyi nasıl öğreniyor ve bir bilince nasıl erişiyorlar? Örneğin, çocuklar konuşmayı dinleyerek öğreniyorlar, buna gözetimsiz öğrenme denmektedir. Gözetimsiz öğrenme, mesela bir makineye elma resmi gösterdiğimizde “bu bir elmadır.” diye direk söyleyemez. Bilgiler artmaya başladıkça benzerliklerine göre kümeleyerek bu bir elmadır, bu kedi veya bu bir arabadır diyebilir. Elmaları etiketleyerek, “bu bir Amasya elmasıdır.” diyebilmesi için de sınıflandırma yapmalıdır.

Film severler için tavsiye edeceğim birkaç film:

Yapay zekayı konu alan Chappie, Ex Machina, Her ve 6 Big Hero filmlerini ve Big Data'yı konu alan Brad Pitt'in başrolde olduğu MoneyBall(Kazanma Sanatı) filmlerini izlemenizi tavsiye ederim..

Sanayi 4.0?

Sanayi 4.0 nedir ondan da bahsetmek gerekirse, kısaca insanların yerine robotların geçmesi denebilir. Şuan Amazon şirketi bu konuda öncü şirketlerden bir tanesi. Bazı bölümlerinde insan sayısı neredeyse yok denecek kadar azdır. Her şeyi mini robotlar yapmakta ve insana harcanan ışık, yemek ve ısı giderleri gibi maliyetlerden kaçınılmaktadır. Youtube'dan Amazon robotları diye aratırsanız ilgili videoyu bulabilirsiniz.

“Artık savaşlarda insanlar yerine robotları kullanacağız.”

Özet,

Big data'yı özetlersek, bizim verilerimize elmas diyebiliriz, bunlar işlendikçe pırlantaya dönüşür. Elmasın da bir değeri vardır, ama işlenince pırlanta gibi daha değerli bir maddeye dönüşmektedir.

Yapay zekanın gelişmesi yani makinelerin daha iyi öğrenebilmesi için de tabi ki büyük verilere ihtiyaç vardır, bunun içinde “Big Data” gereklidir. Örneğin bir insan yüzü tanıma sistemi programı yazılıp ortaya atılırsa muhtemelen kişileri tanımakta zorlanacaktır belkide sürekli yanlış kararlar verecektir. Eğer siz bu algoritmaya binlerce insan yüzünü tanıtırsanız, yüz tanıma oranı artacaktır.